Już od 27 maja zapraszamy do obejrzenia wystawy „104 x propaganda”. Jest to czwarta odsłona cyklu wystaw podsumowujących ponad 100 lat historii plakatu propagandowego (dotychczas: Gdańsk 2018, Wrocław 2020, Gdańsk 2023). Tegoroczną wystawę będzie można obejrzeć w Łodzi, w Bibliotece Uniwersytetu Łódzkiego przy ul. Matejki 32/38.

Współcześnie termin „propaganda” oznacza celowe i systematyczne działanie mające na celu rozpowszechnianie treści, a także określonych idei w taki sposób, aby aktywizować przekonania i działania osób lub grup społecznych. Propaganda posługuje się sztuką, symbolami, obrazami i sloganami do tworzenia komunikatów mających przekonać innych do określonego sposobu myślenia.

Może używać treści ideowych, religijnych, teorii spiskowych i manipulacji. Pejoratywne znaczenie terminu utrwaliło się w czasach nam współczesnych wraz z rozwojem reżimów totalitarnych i określonych ugrupowań politycznych XX w. Z doświadczeń propagandowych manipulacji korzystają zarówno reklamodawcy, aktywiści, jak również politycy i liderzy radykalnych grup mniejszościowych. Plakat ze względu na swój masowy, typograficzno-ikoniczny charakter od zawsze był istotnym orężem propagandy.

Propaganda to także obszar krzyżowania się sztuki i ideologii. Wykorzystuje język sztuki i artystów do swoich celów. W przeszłości wielcy artyści awangardy tworzyli pod wpływem idei, które w konsekwencji doprowadziły do apokaliptycznych tragedii. Również współcześnie wybitni artyści używają i redefiniują języki propagandy, stosują techniki subwersywne i świadome szumy kulturowe (ang. culture jamming).

Wystawa „Propaganda”, zorganizowana wspólnie przez Bibliotekę Uniwersytetu Łódzkiego, Akademię Sztuk Pięknych w Gdańsku i Akademię Sztuk Pięknych w Łodzi, prezentuje pełną polifonię interpretacji tego terminu. Zgromadzono archiwalne plakaty społeczne, kulturalne i polityczne tworzone przez artystów grafików projektantów od lat 40. do 80. XX. wieku. Współczesne prace pedagogów i studentów Instytutu Projektowania Graficznego ASP w Łodzi mają charakter krytyczny i polemiczny wobec zjawiska oraz hasła „propaganda”.

Szczególnie dla pokolenia obecnych studentów (Gen Z) propaganda nieodłącznie kojarzy się z ich bipolarnym środowiskiem – wirtualnym i realnym. Młode pokolenie ujawnia wysoką świadomość krytyczną wobec manipulacji, dezinformacji i komercjalizmu. Używają technik culture jamming, adbusters i parodii memów.

Prac na wystawę użyczyli: Biblioteka Uniwersytetu Łódzkiego, ASP w Gdańsku - Pracownia Projektowania Plakatu i Form Reklamowych (prof. Sławomir Witkowski, mgr Rafał Fedusio) oraz Pracowni Projektowania dla Kultury (mgr Joanna Czaplewska, dr Anita Wasik). ASP w Łodzi reprezentują nauczyciele akademiccy Instytutu Projektowania Graficznego oraz studenci pracujący pod ich opieką w Pracowni Grafiki Wydawniczej i Typografii Mediów Cyfrowych i Pracowni Projektowania Plakatu oraz w ramach przedmiotu: podstawy projektowania graficznego, a także słuchacze studiów podyplomowych na kierunku projektowanie graficzne realizujący naukę w Pracowni Identyfikacji Wizualnej.

Nauczyciele akademiccy ASP w Łodzi biorący udział w wystawie:
dr Mariusz Andryszczyk, dr hab. Jakub Balicki, dr hab. Łukasz Chmielewski, dr Karolina Grudzińska, dr Przemysław Hajek, dr Izabela Jurczyk, prof. Piotr Karczewski, mgr Sebastian Komicz, prof. Sławomir Kosmynka, mgr Daria Łuka, dr Tomasz Olszyński, dr Jakub Stępień.  

Nie sposób pominąć obecności archiwalnych plakatów zaprojektowanych przez prof. Bogusława Balickiego i prof. Stanisława Łabęckiego, współzałożycieli i wykładowców ówczesnej Katedry Projektowania Graficznego ASP w Łodzi. Pojawiają się znakomite nazwiska związane z łódzką i ogólnopolską sceną projektowania graficznego lat powojennych: Roman Cieślewicz, Jakub Erol, Jerzy Flisak, Wiktor Górka, Ryszard Grzybowski, Marek Mosiński, Rafał Olbiński, Karol Śliwka, Tadeusz Piechura, Andrzej Smoczyński, Henryk Tomaszewski, Jerzy Treliński, Maciej Urbaniec, Mieczysław Wasilewski i wielu innych.

Autor identyfikacji wizualnej wystawy: mgr Emilia Wernicka (ASP w Gdańsku)
Kuratorzy wystawy: Emilia Wernicka (ASP w Gdańsku), prof. Sławomir Kosmynka (ASP w Łodzi), prof. Piotr Karczewski (ASP w Łodzi), dr Karolina Grudzińska (ASP w Łodzi), mgr Lucyna Chrościk (Biblioteka UŁ), mgr Beata Gamrowska (Biblioteka UŁ)

Organizatorzy: Wydział Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, Biblioteka Uniwersytetu Łódzkiego, Instytut Projektowania Graficznego ASP w Łodzi

104 x PROPAGANDA
Biblioteka Uniwersytetu Łódzkiego
ul. Jana Matejki 32/38, Łódź

Finisaż: 17.10.2024 r., godz. 18.00
Czas trwania wystawy: 27.05-17.10.2024 r.