Utworzenie Instytutu Nowych Mediów i Kompozycji poprzedzały ewolucyjne zmiany w koncepcjach programowych wielu jednostek administracyjno-dydaktycznych Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi. Modyfikacje wynikały głównie z różnego typu przemian zachodzących w sztuce czystej ale także z konieczności zaspokajania zmieniających się społecznych potrzeb w obszarze sztuki użytkowej. Najważniejszymi protoplastami instytutu były kolejno Katedra Wybranych Zagadnień Plastycznych, Katedra Multimediów i Katedra Kompozycji. Katedra Wybranych Zagadnień Plastycznych stanowiła w latach 1978 – 2007 nie tylko kluczową bazę kształcenia ogólnoplastycznego, ale była przede wszystkim źródłem interesujących i unikalnych w szkolnictwie artystycznym programów nauczania. Dążenia do poszerzania spectrum zainteresowań problemowych w katedrze pojawiały się w latach 1999 – 2007. Znamienne w tym czasie były na przykład pierwsze próby włączenia nowych technologii informatycznych do programów kształcenia na Wydziale Grafiki i Malarstwa. Już w roku 1999 we współpracy z informatykami został opracowany program nauczania dotyczący tworzenia obrazów cyfrowych oraz komputerowego wspomagania projektowania graficznego. Niestety program ten, pionierski na gruncie ówczesnego szkolnictwa artystycznego, nie został zaakceptowany przez Radę Wydziału Grafiki i Malarstwa. Dopiero po sześciu latach, kiedy to w nowych standardach nauczania dla kierunku grafika wprowadzono specjalizację „multimedia i techniki przetwarzania obrazu”, zaistniały sprzyjające warunki, które umożliwiły realizację tego zamierzenia i przeprowadzenie głębszej programowej reformy katedry. Szansa została wykorzystana w 2007 roku, zmieniono wtedy nazwę Katedry Wybranych Zagadnień Plastycznych na Katedrę Multimediów oraz wdrożono nowy program dydaktyczny. W Katedrze Multimediów prowadzone było nauczanie podstawowe w zakresie kompozycji i multimediów oraz specjalizacyjne zajmujące się różnymi zastosowaniami mediów cyfrowych. Pracownie wchodzące w skład katedry stosowały szeroką gamę środków wyrazu artystycznego od rysunku, malarstwa, komponowania przestrzeni i utworów czasoprzestrzennych do fotografii, filmów wideo, obrazów rejestrowanych i przetwarzanych cyfrowo oraz podejmowały zadania związane z działaniami i prezentacjami multimedialnymi. Celem kształcenia było uczenie zasad budowy formy w utworach plastycznych i wizualnych oraz gruntowne przygotowanie studentów do świadomego wykorzystania klasycznych oraz nowych technik i technologii cyfrowych w tworzeniu różnego typu obrazów funkcjonujących w ikonosferze sztuki współczesnej.

Szczególnie ważną rolę do spełnienia w katedrze miała Pracownia Obrazu Komputerowego (ostateczna nazwa pracowni − Pracownia Obrazu Cyfrowego została ustalona w 2011 roku). Pracownia Obrazu Komputerowego miała wypełnić lukę programową głównie w dziedzinie zaawansowanych technologicznie mediów cyfrowych. Drugą ważną pracownią w katedrze była powołana w 2013 roku Pracownia Obrazu w Przestrzeni. W pracowni tej w ramach zadań dydaktycznych wprowadzano między innymi działania i zdarzenia interdyscyplinarne. Kolejny przełom programowy katedry nastąpił w roku 2016. Dotyczył on głównie opracowania programu Pracowni Obrazu Cyfrowego, który realizowałby ideowe założenia z roku 2011. Nowy program koncentrował się wokół unikalnych cech obrazu cyfrowego, jakimi są generatywność, zmienność w czasie i interaktywność. Tworzenie obrazów cyfrowych o takich cechach wymagało stosowania najnowszych technik i technologii informatycznych, w tym nauczania programowania.

Ponieważ fundamentem katedry w kształceniu podstawowym były nadal pracownie kompozycji a programy pracowni specjalizacyjnych zajmowały się, w coraz mniejszym stopniu tematami stricte multimedialnymi, toteż w 2017 roku Katedra Multimediów została przemianowana na Katedrę Kompozycji.

Kolejne lata obserwacji specyfiki nauczania oraz dokonań dydaktycznych we wszystkich pracowniach katedry wskazywały, że podejmowana w ramach zajęć problematyka artystyczna zawiera się w wyodrębnionym przez teoretyków obszarze trzech porządków sztuki współczesnej, sztuki nowomedialnej, transmedialnej i transdyscyplinarnej. Zauważenie tych faktów stało się najistotniejszą przyczyną opracowania, unikalnego w skali polskiego szkolnictwa artystycznego, programu odrębnego kierunku studiów: nowe media, którego realizację w zakresie dydaktycznym, badawczym, organizacyjnym i administracyjnym umożliwia utworzony w 2022 roku Instytut Nowych Mediów i Kompozycji.